Medieklipp
Berre ein av ti hjartestartarar er synlege for ambulansetenesta
Når naudsentralen får melding om hjartestans, fortel kartet om hjartestartarar i nærleiken. Men berre eit fåtal av dei dukkar opp på kartet.
Kvart år vert 3000–4000 menneske ramma av uventa og plutseleg hjartestans utanfor sjukehus i Noreg.
– Det nyttar ikkje at det står hjertestartarar rundt omkring om ingen veit kor dei er, seier Jon Olav Kvamme til NRK. Han er bonde i den lange, smale Oldedalen – førti minutt frå kommunesenteret Stryn.
Om sommaren kryr det av turistar her, og om ulukka er ute er vegen lang og kronglete for ambulansetenesta.
Då er det i staden Kvamme som kjem ilande til, som del av eit lokalt akutt-team av frivillige.
– Det kan vere ein sjokkoppleving for dei som kjem opp i det, seier han.
I 2019 vart 34 personar gjenoppliva ved hjelp av hjertestartar – før ambulansen kom fram.
Hjartestartaren til akutt-teamet i bygda ligg i det offentlege hjartestartarregisteret. Men det er det berre dei færraste startarar som gjer.
Hjertestartaren vert hengande på veggen
I kartet til naudsentralen er det registrert 6200 hjartestartarar. I røynda kan det vere ti gongar så mange.
– Vi trur at det i alle fall er 60.000 hjartestartarar der ute, seier Siw Lilly Osmundsen i Nakos som drifter det offentlege hjartestartarregisteret.
Ho seier alle desse hjartestartarane er til liten hjelp om dei går under radaren.
Ifølge Europeisk Gjenopplivingsråd (ERC) er sjansen for å overleve hjartestans opptil 70 prosent om ein hjertestartar er på plass innan tre til fem minutt.
– Det kan skje ein hjartestans på gata utanfor, men startaren vert hengande på veggen fordi ingen andre enn dei som eig den veit om den.
I tillegg er ytterlegare 8200 startarar oppført som «utilgjengelege» fordi eigarane ikkje har kontrollert og oppdatert dei i registeret. Det må gjerast to gangar i året.
